Vakbondsafgevaardigden genieten van een bijzondere ontslagbescherming. Het beginsel, vastgelegd in artikel 18 van CAO nr. 5, stelt dat vakbondsafgevaardigden niet ontslagen mogen worden om redenen die eigen zijn aan de uitoefening van hun mandaat. Dit omvat zowel hun syndicale activiteiten in brede zin als de specifieke uitoefening van hun mandaat.  

De ontslagbescherming van vakbondsafgevaardigden verschilt van de bijzondere bescherming die geldt voor werknemersvertegenwoordigers in de ondernemingsraad (OR) en het comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW). 

Als werkgever moet je wel rekening houden met de specifieke procedures en regels om een hoogoplopende schadevergoeding te vermijden. Hieronder bespreken we kort de algemene regeling over deze bescherming tegen ontslag. 

Welke werknemers genieten van deze bescherming?

Effectieve vakbondsafgevaardigden 

De bescherming geldt voor de vakbondsafgevaardigden die volgens de regels van CAO nr. 5 of een sectorale CAO zijn aangesteld. De werkgever moet schriftelijk op de hoogte zijn gebracht van hun aanstelling. 

Plaatsvervangende afgevaardigden 

In principe genieten zij geen bescherming, tenzij ze tijdelijk een effectief afgevaardigde vervangen of tenzij een sectorale of bedrijfs-CAO expliciet voorziet in dezelfde bescherming. 

Kandidaat-vakbondsafgevaardigden 

CAO nr. 5 voorziet geen bescherming voor kandidaten, tenzij een sectorale of bedrijfs-CAO dit expliciet bepaalt.  

Ontslagprocedure vakbondsafgevaardigde

Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen het ontslaan omwille van dringende redenen en ontslag omwille van andere redenen. 

Ontslag om een andere reden dan een dringende reden

Bij het ontslag van een vakbondsafgevaardigde omwille van een andere reden moet een specifieke procedure gevolgd worden: 

  • Kennisgeving: Verwittig de vakbondsafvaardiging en de vakbond die de afgevaardigde voordroeg via aangetekend schrijven. 
  • Termijn: De vakbond heeft zeven dagen om bezwaar te maken tegen het ontslag. 
  • Verzoeningsprocedure: Bij bezwaar moet het geschil voorgelegd worden aan het verzoeningsbureau van het paritair comité. 
  • Beslissing: Indien er na 30 dagen geen unaniem akkoord is, kan het geschil door de arbeidsrechtbank beoordeeld worden. 

Vakbondsafgevaardigde ontslaan omwille van dringende reden

Een ontslag wegens dringende reden kan zonder voorafgaande kennisgeving aan de vakbondsafvaardiging en aan de vakbond plaatsvinden. De vakorganisatie moet echter onmiddellijk op de hoogte gebracht worden. Als de arbeidsrechtbank achteraf oordeelt dat de reden niet geldig was, riskeer je alsnog een beschermingsvergoeding te moeten betalen. 

Wat als je de regels niet volgt?

Een ontslag zonder naleving van de ontslagprocedure kan zware financiële gevolgen hebben. Naast de gebruikelijke opzegvergoeding kan ook een beschermingsvergoeding van één jaar brutoloon geëist worden.  

Belangrijke aandachtspunten

We wensen hierbij wel het volgende te benadrukken: 

  • Bovenstaande bespreking gaat over de algemene regels. In sommige sectoren kunnen strengere of uitgebreidere beschermingsvoorwaarden gelden. Controleer daarom steeds of er sectorale CAO’s met aanvullende regels van toepassing zijn. 
  • Indien er geen comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW) bestaat, genieten vakbondsafgevaardigden mogelijks een verhoogde bescherming. 

Heb je vragen over ontslagregels voor vakbondsafgevaardigden of wil je zeker zijn van een juridisch correcte aanpak? Contacteer ons voor advies op maat via hello@hrlegal.be of bel ons op +32 474 429 481.